«Το στρίψιμο της βίδας», «Οι Βοστωνέζοι» και σίγουρα το εμβληματικό «Το πορτραίτο μιας κυρίας» τον κατατάσσουν σε έναν από τους σημαντικότερους συγγραφείς. Ο Χένρι Τζέιμς (Henry James) γεννήθηκε στις 15 Απριλίου 1843 και πέθανε στις 28 Φεβρουαρίου 1916. Ήταν ένας από τους πιο σπουδαίους Αμερικανούς συγγραφείς του 19ου αιώνα, από τους κύριους εκπροσώπους του ρεαλισμού στη λογοτεχνία, και Μέλος του Τάγματος της Αξίας. Πειραματίστηκε με το αφηγηματικό ύφος του μυθιστορήματος και διείσδυσε σε θέματα που έχουν να κάνουν με τη συνείδηση και την αντίληψη του ατόμου. Οι χαρακτήρες των μυθιστορημάτων του εξωτερικεύονται και παραθέτουν τη δική τους εκδοχή για τη σειρά των πραγμάτων. Ήταν επίσης ένας από τους θεμελιωτές της κριτικής των λογοτεχνικών έργων και παρότρυνε τους υπόλοιπους συγγραφείς, να παρουσιάζουν την άποψή τους για τον κόσμο μέσα από τα έργα τους. Έζησε σαράντα χρόνια στην Αγγλία και τα μυθιστορήματά του αναφέρονται συχνά σε Αμερικανούς και στις σχέσεις τους με την Ευρώπη και τους Ευρωπαίους. Βιογράφοι και κριτικοί έχουν εντοπίσει ότι σημαντικές επιρροές για το έργο του αποτέλεσαν οι Ονορέ ντε Μπαλζάκ, Ερρίκος Ίψεν, Ναθάνιελ Χόθορν και Ιβάν Τουργκένιεφ.
ΠΡΟΣΩΠΟ – Βιβλιοnet (biblionet.gr)
Με αφορμή την επέτειο του θανάτου, θυμόμαστε μερικές χαρακτηριστικές του φράσεις:
«Μην σας πειράζει τίποτα που κάποιος σας λέει για οποιονδήποτε άλλον. Κρίνετε τους πάντες και τα πάντα μόνοι σας».
«Χρειάζεται πολλή ιστορία για να παραχθεί λίγη λογοτεχνία».
«Χρειάζεται ατελείωτη ιστορία για να γίνει έστω και λίγη παράδοση».
«Ζήστε ό,τι μπορείτε. Είναι λάθος να μην. Δεν έχει τόση σημασία τι κάνεις συγκεκριμένα, αρκεί να ζεις τη ζωή σου».
«Τρία πράγματα στη ζωή του ανθρώπου είναι σημαντικά. Το πρώτο είναι να είσαι ευγενικός. Το δεύτερο είναι να είσαι ευγενικός. Και το τρίτο είναι να είσαι ευγενικός».
«Η εμπειρία δεν είναι ποτέ περιορισμένη και ποτέ δεν είναι πλήρης. Είναι μια απέραντη αίσθηση, ένα είδος τεράστιου ιστού αράχνης από τα καλύτερα μεταξωτά νήματα που αιωρούνται στον θάλαμο της συνείδησης και πιάνουν κάθε σωματίδιο που μεταφέρεται με τον αέρα στον ιστό του».
«Δουλεύουμε στο σκοτάδι – κάνουμε ό,τι μπορούμε – δίνουμε ό,τι έχουμε. Η αμφιβολία μας είναι το πάθος μας και το πάθος μας είναι το καθήκον μας. Τα υπόλοιπα είναι η τρέλα της τέχνης».
«Η κατάλληλη στιγμή είναι κάθε στιγμή που κάποιος εξακολουθεί να είναι τόσο τυχερός που έχει».
«Πάντα με ενδιέφεραν οι άνθρωποι, αλλά ποτέ δεν μου άρεσαν».
«Νομίζω ότι δεν μετανιώνω ούτε μια “υπερβολή” της ανταποκρινόμενης νιότης μου – μετανιώνω μόνο, στην ψυχρή μου ηλικία, για ορισμένες περιπτώσεις και δυνατότητες που δεν αγκάλιασα».
«Η βαθιά εμπειρία δεν είναι ποτέ ειρηνική».
«Ο μόνος λόγος ύπαρξης ενός μυθιστορήματος είναι ότι επιχειρεί να αναπαραστήσει τη ζωή».
«Είναι η τέχνη που φτιάχνει τη ζωή, προκαλεί ενδιαφέρον, δίνει σημασία… και δεν γνωρίζω κανένα υποκατάστατο για τη δύναμη και την ομορφιά της διαδικασίας της».
«Η ζωή είναι μια δύσκολη κατάσταση που προηγείται του θανάτου».
«Τι είναι ο χαρακτήρας εκτός από τον προσδιορισμό του συμβάντος; Τι είναι περιστατικό εκτός από την απεικόνιση του χαρακτήρα;»
«Θεωρώ επαρκώς δικαιολογημένο κάθε συγγραφέα που είναι ο ίδιος ερωτευμένος με το θέμα του».
«Λατρεύω τα επιρρήματα. Είναι οι μόνοι όροι που σέβομαι πραγματικά».
«Το να κριτικάρεις σημαίνει να εκτιμάς, να οικειοποιείσαι, να αποκτάς πνευματική κατοχή, να δημιουργείς μια καλή σχέση με το επικριθέν πράγμα και να το κάνεις δικό του».
Μερικές προτάσεις για να τον ανακαλύψεις καλύτερα:
Travels with Henry James
«Το να ταξιδέψεις με τον Τζέιμς σε αυτές τις σελίδες σημαίνει να κάνεις χωρίς βιασύνη διακοπές με έναν έμπειρο, εξαιρετικά καλλιεργημένο, έξυπνο σύντροφο. Ο οδηγός μας είναι ένας περίεργος, αφοσιωμένος παρατηρητής όχι μόνο τοπίων, δρόμων και καθεδρικών ναών, αλλά και ζωγραφικής και θεατρικών έργων και χαρακτηριστικών — εθνικών, κοινωνικών και ατομικών — των ανθρώπων που συναντάμε στο πλευρό του. Αυτό είναι ένα βιβλίο που διαβάζεται αργά, τόσο καλύτερα απορροφά τις εικόνες και τους ήχους του, τις ιδέες και τις σκέψεις του». — από τον πρόλογο του Hendrik Hertzberg
Travels with Henry James – Book Odyssey
Henry James: His Women and His Art
Η φιλία του James με την Constance Fenimore Woolson έληξε το 1894 όταν προσπάθησε να σχεδιάσει ένα φορτίο με τα φορέματά της στη βενετική λιμνοθάλασσα. είχε πέσει στο θάνατο τρεις μήνες πριν. Ήταν μια άπιαστη φιλία που απηχούσε τη μυστηριώδη σχέση του με τη Μίνι Τεμπλ που είχε πεθάνει είκοσι χρόνια νωρίτερα. Από τους τάφους τους, αυτές οι δύο γυναίκες στοίχειωσαν τη φαντασία και τη μυθοπλασία του, εμπνέοντας τη δημιουργία των ηρωίδων του.
Henry James: His Women and His Art – Book Odyssey
A Ring Of Conspirators: Henry James And His Literary Circle, 1895-1915
Ο Χένρι Τζέιμς έφυγε από το Λονδίνο το 1897 για να περάσει τις δύο τελευταίες δεκαετίες της ζωής του στο Ανατολικό Σάσεξ, όπου οι γείτονές του ήταν οι Χ. Γ. Γουέλς, Στίβεν Κρέιν, Φορντ Μάντοξ Φορντ, Τζόζεφ Κόνραντ. Σε αυτή την ευρέως θαυμαστή μελέτη, η Miranda Seymour στοχεύει να περιορίσει «τη μάζα των υπεκφυγών …και των παραποιήσεων» σχετικά με τις σχέσεις τους με τον James. Διαπιστώνει ότι ο Τζέιμς προσπαθούσε σκληρά για να προστατεύσει τον Γουέλς και τον Κόνραντ· ότι ενοχλήθηκε από τον Φορντ, έναν αδιόρθωτο ρομαντικό· ότι ζήλεψε την πλούσια φίλη του Edith Wharton για το ευρύ αναγνωστικό κοινό της· ότι σνόμπαρε την Κόρα Τέιλορ, την ερωμένη του Κρέιν, αφότου έφυγε από την Αμερική όταν ο σύζυγός της που ήταν διευθυντής του σιδηροδρόμου κρίθηκε ένοχος για φόνο. Η Seymour, απόγονος του στενού φίλου του Τζέιμς, του μυθιστοριογράφου Howard Sturgis, καταγράφει πώς οι κριτικές του James για τους συναδέλφους συγγραφείς συχνά εκμηδενίζονταν και εξιστορεί τον έρωτά του με όμορφους νεαρούς, συμπεριλαμβανομένου του γλύπτη Hendrik Andersen και του ποιητή Rupert Brooke. Σε αυτό το πολυμαθές και οξυδερκές βιβλίο που βασίζεται σε γράμματα και δημοσιευμένα έργα, η Miranda Seymour αναδημιουργεί ζωντανά τη δυσάρεστη συμμαχία συγγραφέων και προσωπικοτήτων.
A Ring Of Conspirators: Henry James And His Literary Circle, 1895-1915 – Book Odyssey
